Słowniczek

ASD to skrót od ang. Autism Spectrum Disorder, czyli zaburzenia ze spektrum autyzmu. Dziecko z ASD charakteryzuje się trudnościami w interakcjach społecznych, trudnościami w komunikacji werbalnej i niewerbalnej oraz stereotypowym, powtarzającym się zachowaniem.

Dziecko z ASD potrzebuje specjalnej opieki i wsparcia w swoim rozwoju. Współpraca rodziców, terapeutów i nauczycieli jest kluczowa dla zapewnienia mu odpowiedniej opieki. Wspomaganie rozwoju dziecka z ASD powinno być indywidualnie dopasowane do jego potrzeb i możliwości.

Wspierając rozwój dziecka z ASD, ważne jest stworzenie mu bezpiecznej i spokojnej przestrzeni oraz zapewnienie mu stałej, powtarzalnej rutyny. W pracy z dzieckiem z ASD konieczne jest użycie prostego i konkretne języka oraz wykorzystanie różnorodnych narzędzi, takich jak obrazki, plansze i symbole. Dziecko z ASD potrzebuje także ćwiczeń mających na celu rozwijanie jego umiejętności społecznych, takich jak naśladowanie, wspólna zabawa, czy wymiana zdań i pytań.

Wspomaganie rozwoju dziecka z ASD wymaga cierpliwości, wytrwałości i poświęcenia, ale może przynieść wiele pozytywnych efektów, wpływając na poprawę jego jakości życia i umiejętności społecznych.

Dyskalkulia to zaburzenie umiejętności matematycznych, które objawia się trudnościami w rozumieniu i wykonywaniu działań matematycznych. Osoby z dyskalkulią mają trudności z rozpoznawaniem liczb, obliczeniami matematycznymi, a także związanych z nimi pojęć.
Przyczyny dyskalkulii mogą być różnorodne, w tym genetyczne, neurologiczne lub wynikać z braku odpowiedniej edukacji. Często występuje wraz z innymi zaburzeniami, takimi jak dysleksja, ADHD lub zaburzenia percepcyjno-ruchowe.
Objawy dyskalkulii obejmują trudności w liczeniu i wykonywaniu działań matematycznych, błędy w rozpoznawaniu liczb i ich położenia na osi liczbowej, trudności z zapisywaniem i odczytywaniem cyfr oraz trudności w rozumieniu pojęć matematycznych.
Osoby z dyskalkulią mogą potrzebować specjalnej edukacji i terapii, aby poprawić swoje umiejętności matematyczne. Terapia może obejmować naukę strategii radzenia sobie z trudnościami matematycznymi, ćwiczenia rozwoju percepcji wzrokowej i przestrzennej, a także stosowanie programów komputerowych do poprawy umiejętności matematycznych.
Ważne jest, aby zrozumieć, że dyskalkulia to zaburzenie, które nie wynika z braku chęci lub wysiłku ze strony osoby z dyskalkulią. Właściwe podejście i wsparcie edukacyjne oraz terapeutyczne mogą pomóc osobom z dyskalkulią osiągnąć sukcesy i rozwijać swoje umiejętności matematyczne.
Terapią właściwa do korekcji tego zaburzenia jest terapia pedagogiczna.

Dysleksja to specyficzne zaburzenie czytania, polegające na trudności w rozpoznawaniu i rozumieniu słów pisanych, mimo że osoba może mieć odpowiednie umiejętności słuchowe, poznawcze i intelektualne.
Dysleksja jest jednym z najczęstszych zaburzeń rozwojowych, dotyczącym około 5-10% populacji. Przyczyny dysleksji nie są do końca znane, ale uważa się, że zaburzenie jest związane z różnymi czynnikami, takimi jak dziedziczność, problemy podczas ciąży i porodu, a także deficyty neurologiczne.
Objawy dysleksji mogą różnić się u różnych osób, ale zazwyczaj obejmują trudności w rozpoznawaniu i zrozumieniu liter i słów, powolne czytanie, błędy w czytaniu i pisaniu, problemy z ortografią i trudności w przypominaniu sobie słów i terminów.
Osoby z dysleksją mogą potrzebować specjalnej edukacji i pomocy, aby rozwijać umiejętności czytania i pisania oraz radzić sobie w codziennym życiu. Metody terapeutyczne i pomocne narzędzia obejmują na przykład terapię logopedyczną, naukę strategii czytania, czy stosowanie programów komputerowych do poprawy czytania i pisania.

Mimo że dysleksja jest zaburzeniem, osoby z dysleksją często mają wiele mocnych stron, takich jak kreatywność, zdolności artystyczne i myślenie przestrzenne. Właściwe wsparcie i podejście do edukacji i rozwoju osobistego mogą pomóc osobom z dysleksją osiągnąć sukcesy i rozwijać swoje umiejętności.
Podsumowując, dysleksja to specyficzne zaburzenie czytania, które może mieć negatywny wpływ na naukę i codzienne funkcjonowanie. Właściwe wsparcie i terapia mogą pomóc osobom z dysleksją rozwijać swoje umiejętności i osiągać sukcesy.

Dysortografia to zaburzenie pisania, które polega na trudnościach w poprawnym zapisywaniu liter, słów i wyrazów. Osoby z dysortografią mają trudności z prawidłowym stosowaniem zasad ortografii i interpunkcji, a także mogą popełniać błędy w odmianie wyrazów i składni zdania.
Przyczyny dysortografii mogą być różnorodne, w tym genetyczne, neurologiczne lub wynikać z braku odpowiedniej edukacji. Często występuje wraz z innymi zaburzeniami, takimi jak dysleksja, dysgrafia i ADHD.
Objawy dysortografii obejmują trudności w pisaniu poprawnej formy wyrazów, błędy ortograficzne i interpunkcyjne, zapisywanie wyrazów w sposób fonetyczny lub całkowicie zniekształcony, a także trudności w odmianie wyrazów.
Osoby z dysortografią mogą potrzebować specjalnej edukacji i terapii, aby poprawić swoje umiejętności pisarskie. Terapia może obejmować ćwiczenia pisania, naukę zasad ortografii i interpunkcji, a także naukę strategii radzenia sobie z trudnościami w pisaniu.
Ważne jest, aby zrozumieć, że dysortografia to zaburzenie, które nie wynika z braku chęci lub wysiłku ze strony osoby z dysortografią. Właściwe podejście i wsparcie edukacyjne oraz terapeutyczne mogą pomóc osobom z dysortografią osiągnąć sukcesy i rozwijać swoje umiejętności pisarskie.
Zaburzenie można korygować na zajęciach z terapii pedagogicznej.

Echolalia to zaburzenie mowy polegające na powtarzaniu przez osobę słów, zwrotów lub całych zdań, które wcześniej usłyszała od innej osoby lub sama wypowiedziała. Może to dotyczyć zarówno wypowiedzi konkretnej osoby, jak i dźwięków otoczenia lub treści ze źródeł audiowizualnych.
Echolalia występuje najczęściej u dzieci w okresie rozwoju mowy, ale może także występować u osób dorosłych, zwłaszcza u tych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, padaczką, chorobą Alzheimera lub uszkodzeniami mózgu.
Echolalia może mieć różne formy. Niektóre osoby powtarzają słowa lub zwroty natychmiast po ich usłyszeniu, podczas gdy inne powtarzają je po jakimś czasie. W niektórych przypadkach osoby z echolalią powtarzają słowa i zwroty w sposób automatyczny, bez świadomości ich znaczenia, podczas gdy inne wykorzystują echolalię jako sposób na komunikację z innymi ludźmi.
Echolalia może utrudniać normalną komunikację i być przeszkodą w nauce. Jednak z odpowiednim wsparciem i terapią, osoby z echolalią mogą nauczyć się efektywniej komunikować się ze światem zewnętrznym i rozwijać swoje zdolności językowe.

Gotowość szkolna to pojęcie, które odnosi się do umiejętności i cech, które pozwalają dziecku na sprawną i efektywną adaptację do szkolnego środowiska oraz na skuteczne zdobywanie nowych umiejętności i wiedzy. Obejmuje ona zarówno aspekty intelektualne, jak i emocjonalne, społeczne i motoryczne.
Wśród czynników wpływających na gotowość szkolną można wymienić:
Rozwój poznawczy – dziecko powinno mieć rozwinięte umiejętności myślenia, rozumienia, zapamiętywania, koncentracji uwagi, rozpoznawania kształtów, kolorów, liczb i liter.

1. Rozwój społeczny – dziecko powinno umieć nawiązywać kontakty z rówieśnikami i dorosłymi, rozumieć zasady funkcjonowania w grupie, mieć rozwinięte umiejętności porozumiewania się, radzenia sobie w konfliktach, a także odróżniać dobre zachowanie od złego.
2. Rozwój emocjonalny – dziecko powinno umieć rozpoznawać i wyrażać swoje emocje, radzić sobie z trudnymi sytuacjami, mieć poczucie własnej wartości i bezpieczeństwa.
3. Rozwój motoryczny – dziecko powinno umieć poruszać się z gracją, koordynować ruchy, wykonywać precyzyjne zadania, takie jak pisane lub rysowanie.

Wspierając rozwój gotowości szkolnej u dziecka, należy uwzględniać jego indywidualne potrzeby i tempo rozwoju. Ważne jest, aby zapewnić dziecku stymulujące i różnorodne doświadczenia, które pomogą mu w nauce i rozwoju, a także przekazywać pozytywne wartości, takie jak szacunek, empatia, uczciwość i współpraca. Istotne jest również zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości snu, ruchu i zdrowej żywności, co ma wpływ na jego zdrowie fizyczne i emocjonalne, a także na gotowość do nauki.

Intencja komunikacyjna odnosi się do celu, jaki osoba chce osiągnąć, wypowiadając konkretne słowa lub zdania. W kontekście komunikacji interpersonalnej, intencja komunikacyjna może obejmować chęć przekazania informacji, wyrażenia swojego stanowiska, zadawania pytań, proszenia o pomoc, wyrażania emocji lub nawiązania kontaktu z inną osobą.
Intencje komunikacyjne są ważne w kontekście skutecznej komunikacji, ponieważ decydują o sposobie, w jaki przekazujemy informacje, a także o tym, jakie emocje i reakcje wywołujemy u naszych rozmówców. Przykładowo, osoba chcąca wyrazić swoje niezadowolenie z sytuacji może wybierać słowa i ton, które wywołają negatywne emocje u drugiej osoby, co może prowadzić do konfliktów. Z drugiej strony, wyrażenie tych samych emocji w sposób kontrolowany i z wykorzystaniem słów, które nie będą urażać drugiej osoby, może pomóc w konstruktywnym rozwiązaniu problemu.
W sytuacjach, w których intencje komunikacyjne są niejasne lub sprzeczne, może dochodzić do nieporozumień i utrudnionego porozumiewania się. Dlatego ważne jest, aby komunikacja była jasna i zrozumiała, a intencje komunikacyjne były zgodne z przekazywanymi informacjami i emocjami.
Zaburzenia intencji komunikacyjnej występują bardzo często u dzieci z autyzmem. Dzieci te nie nawiązując kontaktu wzrokowego, zadaniowego, nie budując relacji z drugą osobą nie wykazują też chęcią do podejmowania prób komunikacyjnych. Wszystkich tych aspektów, prowadzących do uaktywnienia intencji komunikacyjnej muszą się nauczyć. W ich wypadku praca nad intencją komunikacyjną wymaga interdyscyplinarnego podejścia, czyli pracy obejmującej wszystkie strefy rozwoju prowadzonej przez zespół specjalistów (terapia pedagogiczna, logopedia, integracja sensoryczna, fizjoterapia, terapia psychologiczna i trening umiejętności społecznych).

Jąkanie jest zaburzeniem płynności mowy, które polega na powtarzaniu, przedłużaniu lub blokowaniu dźwięków lub sylab, co utrudnia płynność wypowiedzi. Osoby z jąkaniem mogą doświadczać trudności w rozpoczęciu wypowiedzi, wymówieniu określonych dźwięków, a także w utrzymaniu płynności mowy w sytuacjach stresowych lub wymagających większego skupienia.
Przyczyny jąkania są różnorodne i mogą obejmować czynniki genetyczne, neurologiczne, emocjonalne i środowiskowe. Niektóre osoby mogą mieć skłonności do jąkania z powodu nadwrażliwości na stres lub z powodu określonych sytuacji, np. publicznego przemawiania.
Wspomaganie rozwoju mowy u osób z jąkaniem wymaga specjalistycznej pomocy logopedy. Logopeda przeprowadza badania diagnostyczne, które pozwalają na określenie przyczyn jąkania i indywidualnego podejścia do terapii. Terapia jąkania opiera się na różnych metodach, takich jak trening oddechowy, trening artykulacyjny, techniki terapii poznawczo-behawioralnej oraz terapia mowy prowadzona w grupie.
Wspieranie rozwoju mowy u osób z jąkaniem wymaga wyjątkowej cierpliwości i zrozumienia ze strony rodziny i bliskich. Warto unikać presji na poprawne wypowiadanie się oraz stresujących sytuacji, które mogą nasilać jąkanie. Ważne jest także zachęcanie do rozmów i akceptacja indywidualnych różnic w sposobie komunikacji.

Kinestezja, nazywana również zmysłem ruchu, to zdolność do odczuwania i postrzegania ruchów ciała oraz pozycji jego poszczególnych części w przestrzeni.
Kinestezja jest możliwa dzięki receptorom ruchu znajdującym się w mięśniach, ścięgnach i stawach, które przekazują informacje o położeniu i ruchu ciała do mózgu. Mózg następnie analizuje te informacje i koordynuje ruchy ciała, aby utrzymać równowagę i kontrolować postawę.
Kinestezja odgrywa ważną rolę w koordynacji ruchowej, umożliwiając nam wykonywanie precyzyjnych i zróżnicowanych ruchów. Jest niezbędna w wielu aktywnościach fizycznych, takich jak taniec, sporty czy praca manualna.
Zaburzenia kinestezji mogą prowadzić do trudności w koordynacji ruchowej i wpłynąć na jakość życia. Istnieją różne choroby i warunki, które mogą wpływać na percepcję kinestetyczną, takie jak choroba Parkinsona czy uszkodzenie rdzenia kręgowego.
Zaburzenia kinestezji bardzo często współwystępują z zaburzeniem autyzmu. Jednym z objawów zaburzonej kinestezji jest nadmierna ruchliwość malucha oraz wynikające z niej częste wypadki. Dziecko ma trudność z zaplanowaniem bezpiecznego kroku często się potyka, uderza, przewraca. Ma też duże trudności z rozpoznawaniem części własnego ciała.
Podsumowując, kinestezja jest ważnym elementem naszej zdolności poznawczej, umożliwiającym nam odczuwanie i postrzeganie ruchów ciała oraz pozycji jego poszczególnych części w przestrzeni. Zaburzenia kinestezji mogą prowadzić do trudności w codziennym życiu i wpłynąć na jakość życia.

Komunikacja alternatywna to sposób, w jaki osoby, które mają trudności w porozumiewaniu się werbalnym, mogą wyrażać swoje potrzeby, myśli i uczucia za pomocą różnych metod i narzędzi. Metody te są zwykle stosowane przez osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD), zaburzeniami mowy lub z innych niepełnosprawnościami intelektualnymi, które wpływają na zdolność do porozumiewania się werbalnego.
Komunikacja alternatywna może przybierać różne formy, w tym:

1. Komunikacja werbalna wspomagana – polega na użyciu obrazków, symboli, gestów i innych narzędzi, aby pomóc dziecku w wyrażaniu się werbalnie. Na przykład, dziecko może użyć obrazków, aby pokazać, co chce zjeść, lub gestów, aby wyrazić swoje uczucia.
2. Komunikacja nie werbalna – polega na używaniu mimiki twarzy, gestów i innych sygnałów nie werbalnych, aby wyrazić swoje potrzeby i emocje.
3. Systemy komunikacji alternatywnej i wspomagającej (AAC) – obejmują różne narzędzia, takie jak tablice symboli, tablice komunikacyjne, systemy komputerowe, aplikacje mobilne i inne. Te narzędzia pomagają dzieciom w wyrażaniu się pisemnie lub za pomocą dźwięku.

Koncentracja uwagi to zdolność skupiania się na jednej rzeczy, ignorując bodźce i myśli, które mogą odciągać uwagę. Jest to umiejętność niezbędna w wielu sytuacjach, takich jak wykonywanie zadań, nauka, czytanie, prowadzenie rozmowy czy uprawianie sportu.
Koncentracja uwagi wymaga wysiłku umysłowego, a także kontroli emocji i myśli, które mogą przeszkadzać w skupieniu uwagi. Dobra koncentracja uwagi zależy od wielu czynników, takich jak zdrowie fizyczne i emocjonalne, odpowiednia ilość snu, dieta, a także trening i praktyka.
W dzisiejszym świecie, w którym jest wiele bodźców rozpraszających uwagę, koncentracja uwagi stała się trudniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. Dlatego ważne jest, aby dbać o swoje zdrowie i rozwijać umiejętność koncentracji uwagi poprzez regularne treningi, medytację, techniki oddechowe i inne metody.
Zaburzenia koncentracji uwagi bardzo często występują u dzieci z zaburzeniami autyzmu, zespołu Aspergera, ADHD, zespołów neurologicznych. Wynika to z zaburzonych procesów integracji sensorycznej, nadwrażliwości lub niewrażliwości na bodźce płynące z otoczenia.
Warto również pamiętać, że każdy ma swoje indywidualne preferencje dotyczące warunków sprzyjających koncentracji, na przykład niektórzy lepiej pracują w ciszy, a inni przy dźwiękach muzyki. Ważne jest, aby znaleźć dla siebie optymalne warunki pracy, które umożliwią skuteczne skupienie uwagi i osiągnięcie zamierzonych celów.

Kontakt wzrokowy to proces nawiązywania i utrzymywania kontaktu wzrokowego z inną osobą. Jest to istotna umiejętność społeczna, która pozwala na nawiązywanie pozytywnych relacji z innymi ludźmi.
Kontakt wzrokowy rozpoczyna się już w bardzo wczesnym okresie życia, gdy niemowlę po raz pierwszy patrzy na twarz matki lub ojca. W miarę jak dziecko rośnie, uczy się nawiązywać kontakt wzrokowy z innymi ludźmi, zwracać uwagę na mimikę, gesty i inne sygnały niewerbalne, które pomagają w porozumiewaniu się.
Kontakt wzrokowy pełni wiele funkcji w komunikacji międzyludzkiej. Pomaga w budowaniu zaufania, nawiązywaniu pozytywnych relacji, wyrażaniu emocji i ułatwia porozumiewanie się. Osoby, które umieją utrzymać kontakt wzrokowy, mają większe szanse na skuteczne komunikowanie się z innymi i nawiązywanie pozytywnych relacji.
Niektóre dzieci mogą mieć trudności z utrzymywaniem kontaktu wzrokowego, co może wpłynąć na ich rozwój społeczny. Przyczyną tych trudności może być np. zaburzenia sensoryczne, problemy z uwagą lub lęki społeczne. Dlatego ważne jest, aby rodzice i opiekunowie pomogli dziecku w rozwijaniu umiejętności nawiązywania kontaktu wzrokowego, poprzez pozytywne wzorce zachowania i naukę umiejętności społecznych.
Problemy z nawiązaniem i utrzymaniem kontaktu wzrokowego maja dzieci z ASD. W ich wypadku potrzebna jest specjalistyczna terapia, dzięki której nauczą się nawiązywać kontakt wzrokowy i go utrzymywać. W ich wypadku nauka kontaktu wzrokowego jest niezwykle ważna, gdyż stanowi podstawę do budowania dalszych umiejętności i korekcji zaburzonych funkcji. Najpierw dziecko musi nauczyć się patrzeć i widzieć, żeby móc naśladować, słuchać, mówić i poznawać świat innymi sposobami.
Kontakt wzrokowy jest jednym z podstawowych elementów komunikacji międzyludzkiej. Utrzymywanie kontaktu wzrokowego pomaga w budowaniu pozytywnych relacji i skutecznym porozumiewaniu się z innymi ludźmi.

Mutyzm wybiórczy to zaburzenie, które polega na niemożności lub trudnościach w mówieniu w określonych sytuacjach społecznych, pomimo zdolności komunikacyjnych w innych kontekstach. Osoby z mutyzmem wybiórczym często unikają rozmów w szkole, wśród nieznajomych lub w sytuacjach, w których stresujące jest wymagane od nich wypowiadanie się.
Mutyzm wybiórczy częściej występuje u dzieci, ale może również dotyczyć dorosłych. Przyczyny mutyzmu nie są do końca poznane, ale wiadomo, że zaburzenie to związane jest z niską samooceną, lękiem, nadwrażliwością na bodźce społeczne oraz problemami w relacjach międzyludzkich.
Terapia mutyzmu wybiórczego powinna być prowadzona przez specjalistów, takich jak psycholodzy czy logopedzi, a także może wymagać leczenia farmakologicznego w przypadku występowania dodatkowych zaburzeń, takich jak depresja lub lęki. Podstawą terapii jest stopniowe przyzwyczajanie osoby z mutyzmem do kontaktu z innymi ludźmi w sposób kontrolowany i bezpieczny, np. poprzez gry i zabawy w grupie, role-playing czy terapię poznawczo-behawioralną.
Wspieranie rozwoju mowy u osób z mutyzmem wybiórczym wymaga wyjątkowej cierpliwości i empatii ze strony rodziny i bliskich. Ważne jest zachęcanie do komunikowania się w sposób, który jest dla osoby z mutyzmem łatwiejszy, np. poprzez rysowanie, pisanie lub komunikację niewerbalną. Wspierające otoczenie i akceptacja indywidualnych potrzeb osoby z mutyzmem mogą pomóc jej w pokonywaniu trudności związanych z mówieniem w publicznych sytuacjach.

Naśladowanie to proces uczenia się poprzez obserwację i powtarzanie zachowań innych osób. Jest to podstawowy mechanizm uczenia się w dzieciństwie, który pozwala na nabywanie nowych umiejętności i dostosowywanie się do otoczenia.
Dzieci już od bardzo wczesnego wieku zaczynają naśladować zachowania dorosłych, na przykład próbując chodzić, mówić czy jedzenie posiłków. Naśladowanie zachowań innych osób jest ważnym elementem rozwoju społecznego i poznawczego dziecka, ponieważ pozwala na zdobywanie nowych umiejętności, kształtowanie własnej tożsamości oraz zrozumienie ról społecznych.
Naśladowanie jest procesem niezbędnym w wielu dziedzinach życia, np. w nauce języka obcego, w sztuce czy w sporcie. Dzięki naśladowaniu można przyswoić sobie umiejętności, które są ważne w danej dziedzinie, na przykład gra na instrumencie, malowanie obrazów czy jazda na nartach.
Jednocześnie naśladowanie może być źródłem negatywnych zachowań, takich jak agresja czy nałogi. Dzieci mogą naśladować negatywne zachowania widziane w telewizji, na ulicy czy wśród rówieśników, co może prowadzić do powstawania niepożądanych wzorców zachowania.
Dlatego ważne jest, aby dorosłym przykładać uwagę do tego, co dziecko naśladuje, i starać się wprowadzać pozytywne wzorce zachowania. Jednocześnie należy pamiętać, że naśladowanie jest naturalnym procesem uczenia się i pozytywne wzorce zachowania dorosłych mogą mieć znaczący wpływ na rozwój dziecka
Zaburzenia umiejętności naśladowczych występują u dzieci z autyzmem. Ze względu na obniżone umiejętności utrzymania kontaktu wzrokowego dzieci te maja trudność z naśladowaniem czynności jakie wykonujemy z różnego rodzaju przedmiotami. Nie naśladują również dźwięków otoczenia i stąd wynikają ich problemy na drodze komunikacyjnej. Naśladownictwo jest jedną spośród podstawowych umiejętności, których należy uczyć dziecko z ASD. Korekcją tej umiejętności powinien zająć się zespół specjalistów ucząc dziecko naśladowania, kontaktu wzrokowego i zadaniowego we wszystkich aspektach codzienności.

Nauka zabawy jest ważnym elementem terapii dzieci z autyzmem. Zabawa ma pozytywny wpływ na rozwój dziecka i jego relacje z innymi ludźmi. Oto kilka wskazówek, jak pomóc dziecku z autyzmem w nauce zabawy:

1. Dopasuj zabawki do potrzeb dziecka – dziecko z autyzmem może mieć określone preferencje co do kolorów, tekstur i dźwięków. Warto wybrać zabawki, które będą odpowiadały tym preferencjom, a jednocześnie będą stymulowały jego zmysły.
2. Wybierz proste i powtarzalne zabawy – dziecko z autyzmem może mieć trudności z adaptacją do nowych sytuacji. Dlatego warto wybierać zabawy, które będą powtarzalne i łatwe do przewidzenia.
3. Włącz się w zabawę – ważne jest, aby rodzice i opiekunowie włączali się w zabawę i pokazywali dziecku, jak się bawić. Dziecko potrzebuje przewodnictwa i wsparcia, aby nauczyć się, jak wykorzystać zabawki.
4. Wykorzystaj obrazki – dla niektórych dzieci z autyzmem łatwiej jest porozumieć się poprzez obrazki. Można więc wykorzystać obrazki do przedstawiania różnych sytuacji i czynności oraz do tworzenia prostych gier.
5. Stwórz bezpieczną przestrzeń – dziecko z autyzmem może potrzebować cichej, spokojnej przestrzeni do zabawy. Warto wyznaczyć specjalny kącik, który będzie tylko dla niego, w którym będzie mógł spokojnie bawić się swoimi ulubionymi zabawkami.
6. Uważaj na nadmiar bodźców – dzieci z autyzmem mogą być nadwrażliwe na bodźce, takie jak dźwięki, światło czy dotyk. Dlatego ważne jest, aby obserwować, jak dziecko reaguje na różne bodźce i dostosowywać zabawy do jego potrzeb.

Nauka zabawy dziecka z autyzmem wymaga cierpliwości i wytrwałości, ale może przynieść wiele korzyści dla jego rozwoju i relacji z innymi ludźmi.

Pamięć słuchowa to zdolność do zapamiętywania i przetwarzania informacji słuchowych. Jest to ważna umiejętność w codziennym życiu, ponieważ umożliwia nam przyswajanie wiedzy i komunikowanie się z innymi poprzez mowę.
Osoby z dobrze rozwiniętą pamięcią słuchową mają zwykle łatwiej w zapamiętywaniu informacji słuchowych, takich jak instrukcje, lekcje czy rozmowy. Są w stanie skupić się na dźwiękach i słowach, co pomaga im w zapamiętywaniu i przetwarzaniu informacji.
Zaburzenia pamięci słuchowej mogą wpłynąć na zdolność do zapamiętywania informacji słuchowych. Osoby z trudnościami w pamięci słuchowej mogą mieć trudności w słuchaniu i zapamiętywaniu instrukcji, zadań czy wykładów. Mogą też mieć trudności w porozumiewaniu się, ponieważ mają trudności w zapamiętywaniu i przetwarzaniu informacji słuchowych.
Terapia oparta na pamięci słuchowej może pomóc osobom z trudnościami w tej dziedzinie. Terapia ta może obejmować naukę strategii zapamiętywania informacji słuchowych, takich jak powtarzanie informacji, zapisywanie ich, czy korzystanie z pamięci wzrokowej. Mogą też być stosowane ćwiczenia słuchowe, takie jak ćwiczenia koncentracji i rozwijanie umiejętności rozróżniania dźwięków.
Ważne jest, aby rozwijać pamięć słuchową u dzieci i młodzieży poprzez różne formy słuchowego przyswajania wiedzy, takie jak słuchanie audiobooków, piosenek, wykładów czy rozmów. Ćwiczenia słuchowe, takie jak gry słowne, powtarzanie i rozpoznawanie dźwięków mowy, mogą również pomóc w rozwijaniu pamięci słuchowej.
Zaburzenia pamięci słuchowej można korygować w terapii pedagogicznej, logopedycznej i muzykoterapii.

Pamięć wzrokowa to umiejętność zapamiętywania i przetwarzania informacji wzrokowych. Jest to ważna umiejętność w codziennym życiu, ponieważ pozwala nam na zapamiętywanie obrazów, kształtów, kolorów i innych elementów wizualnych.
Osoby z dobrze rozwiniętą pamięcią wzrokową mogą mieć łatwiej w przyswajaniu wiedzy wizualnej, takiej jak wykresy, schematy czy grafiki. Potrafią też łatwiej zapamiętać szczegóły obrazów i ilustracji.
Zaburzenia pamięci wzrokowej mogą wpłynąć na zdolność do zapamiętywania informacji wizualnych. Osoby z trudnościami w pamięci wzrokowej mogą mieć trudności w zapamiętywaniu kształtów, kolorów czy symboli. Mogą też mieć trudności w przyswajaniu wiedzy z wizualnych źródeł.
Terapia oparta na pamięci wzrokowej może pomóc osobom z trudnościami w tej dziedzinie. Terapia ta może obejmować naukę strategii zapamiętywania informacji wizualnych, takich jak stosowanie technik mnemotechnicznych, powtarzanie informacji, zapisywanie ich czy korzystanie z pamięci słuchowej. Mogą też być stosowane ćwiczenia wzrokowe, takie jak ćwiczenia skupienia uwagi i rozwijanie umiejętności analizy i syntezy obrazów.
Ważne jest, aby rozwijać pamięć wzrokową u dzieci i młodzieży poprzez różne formy wizualnego przyswajania wiedzy, takie jak oglądanie filmów, prezentacji czy ilustracji. Ćwiczenia wzrokowe, takie jak gry związane z analizą i syntezą obrazów, mogą również pomóc w rozwijaniu pamięci wzrokowej.
Zaburzenia funkcji wzrokowych korygowane są poprzez różne rodzaje form wspomagania, np. terapia pedagogiczna, logopedyczna, integracja sensoryczna, arteterapia.

Percepcja dotykowa to proces odbierania informacji dotykowych z otoczenia i przekazywania ich do mózgu w celu interpretacji i reakcji na nie. Dotyk jest jednym z pięciu podstawowych zmysłów, a informacje przekazywane za jego pomocą są niezbędne do wykonywania wielu czynności życiowych, takich jak jedzenie, ubieranie się czy komunikacja z innymi ludźmi.
Percepcja dotykowa zaczyna się od receptorów czuciowych znajdujących się w skórze, tkance podskórnej i innych częściach ciała, takich jak mięśnie czy ścięgna. Receptory te reagują na bodźce dotykowe, takie jak nacisk, wibracje czy temperatura, i przekazują informacje do mózgu za pośrednictwem nerwów czuciowych.
W mózgu informacje te są przetwarzane w specjalnie przystosowanych obszarach kory mózgowej, takich jak kora somatosensoryczna. Kora ta jest odpowiedzialna za analizowanie informacji dotykowych i interpretowanie ich, w tym rozpoznawanie kształtu, tekstury, temperatury i innych cech bodźców.
Percepcja dotykowa może być zmieniona przez wiele czynników, takich jak choroby, stres, zmęczenie, czy zmiany hormonalne. Na przykład, osoby cierpiące na neuropatię mogą mieć trudności z odczuwaniem bólu lub innego rodzaju bodźców dotykowych, co może wpłynąć na ich zdolność do wykonywania codziennych czynności.
Istnieją również różne zaburzenia percepcji dotykowej, takie jak parastezje, czyli uczucie mrowienia lub szczypania, czy hiperalgezja, czyli nadmierna wrażliwość na bodźce bólowe. Zaburzenia te mogą prowadzić do dyskomfortu i trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
Zaburzenia czucia powierzchniowego i głębokiego bardzo często występują u dzieci z ASD. Zdarza się, ze dziecko nie toleruje ubrań z określonych materiałów, nadmiernie reaguje na metki przyszyte do ubrań, nie lubi wycierania ręcznikiem, smarowania kremem lub odwrotnie domaga się bardzo silnych bodźców dotykowych niejednokrotnie narażając się na uraz fizyczny.
Podsumowując, percepcja dotykowa jest ważnym elementem naszej zdolności poznawczej, umożliwiającym nam odczuwanie i interpretowanie bodźców z otoczenia. Zaburzenia percepcji dotykowej mogą wpłynąć na naszą zdolność do wykonywania codziennych czynności i prowadzić do dyskomfortu czy bólu.

Percepcja słuchowa jest jednym z najważniejszych aspektów naszej zdolności poznawczej. Pozwala nam rozpoznawać dźwięki i zrozumieć ich znaczenie, co jest kluczowe dla naszego komunikowania się z innymi ludźmi oraz postrzegania otaczającego nas świata.
Proces percepcji słuchowej zaczyna się od odbioru dźwięków przez ucho zewnętrzne, który następnie przekazywany jest do ucha środkowego, gdzie fale dźwiękowe pobudzają błonę bębenkową. Ten sygnał dźwiękowy jest następnie przekazywany do ucha wewnętrznego, gdzie dochodzi do przetwarzania i interpretacji sygnału przez różne struktury w uchu wewnętrznym, w tym przez ślimak i narządy słuchowe.
Proces przetwarzania dźwięku odbywa się w korze słuchowej, która znajduje się w płacie skroniowym mózgu. W korze słuchowej dźwięki są analizowane i interpretowane, a następnie są przekazywane do innych części mózgu, które są odpowiedzialne za zrozumienie znaczenia słów i zdań, pamięć długotrwałą oraz koordynację ruchową.
Percepcja słuchowa może być zmieniona przez wiele czynników, takich jak wiek, choroby, kontekst społeczny, hałas czy używki. Na przykład, starsze osoby mają zwykle trudności z rozumieniem mowy w hałasie, co jest związane ze zmniejszeniem liczby receptorów słuchowych w uchu wewnętrznym i zmniejszeniem funkcji kory słuchowej. Również hałas może powodować trudności w percepcji słuchowej, co prowadzi do osłabienia zdolności słuchowej i zwiększenia ryzyka wystąpienia chorób słuchu.
Istnieją różne zaburzenia percepcji słuchowej, takie jak zaburzenia słyszenia mowy, zaburzenia przetwarzania słów, zaburzenia fonologiczne oraz zaburzenia dysleksji. Wszystkie te zaburzenia mają wpływ na zdolność do rozumienia i wykorzystywania słów w codziennej komunikacji.
Zaburzenia percepcji słuchowej bardzo często występują u dzieci z zaburzeniem autyzmu. Niejednokrotnie u tych dzieci występują objawy nadwrażliwości na określone dźwięki – dziecko płacze, unika głośnych pomieszczeń, muzyki, większych sklepów lub dąży do stymulacji dźwiękowej wydając z siebie dźwięki np. buczące ale bez charakteru komunikacyjnego.
Podsumowując, percepcja słuchowa jest niezbędnym elementem naszej zdolności poznawczej, pozwalając nam rozumieć i wykorzystywać dźwięki w naszej codziennej interakcji z otaczającym nas światem. Zaburzenia percepcji słuchowej mogą wpłynąć na naszą zdolność do rozumienia mowy, co może prowadzić do trudności w komunikacji z innymi ludźmi.

Percepcja smakowa, nazywana również zmysłem smaku, jest jednym z pięciu podstawowych zmysłów człowieka i polega na odbieraniu smaków z pokarmów i płynów.
Receptory smaku znajdują się w kubkach smakowych, które są rozmieszczone w jamie ustnej, gardle i języku. Istnieją różne rodzaje kubków smakowych, które reagują na różne smaki, takie jak słodki, kwaśny, słony, gorzki i umami. Informacje te są przekazywane przez nerwy smakowe do mózgu, gdzie są przetwarzane w specjalnie wydzielonych obszarach kory mózgowej.
Człowiek może odróżnić wiele różnych smaków, a smak pełni ważną rolę w życiu codziennym, od rozpoznawania jedzenia po czerpanie przyjemności z jedzenia.
Odbiór wrażeń smakowych może również ulec zaburzeniu przez różne czynniki, takie jak choroby, stres czy zmiany hormonalne. Na przykład, osoby z chorobami układu pokarmowego często doświadczają zaburzeń smaku jako jednego z objawów choroby.
Zaburzenia percepcji smakowej mogą prowadzić do trudności w rozpoznawaniu smaków i wpłynąć na jakość życia. Istnieją różne choroby i warunki, które mogą wpływać na percepcję smakową. Zaburzenia odbioru wrażeń smakowych występują w przypadku wielu chorób neurologicznych oraz u dzieci z ASD przejawiając się najczęściej wybiórczością pokarmową..
Podsumowując, percepcja smakowa jest ważnym elementem naszej zdolności poznawczej, umożliwiającym nam odbieranie i interpretowanie smaków z pokarmów i płynów. Zaburzenia percepcji smakowej mogą prowadzić do trudności w codziennym życiu i wpłynąć na jakość życia.

Percepcja węchowa, nazywana również zmysłem powonienia, jest jednym z pięciu podstawowych zmysłów człowieka i polega na odbieraniu zapachów z otoczenia.
Receptory węchowe znajdują się w błonie śluzowej nosa i reagują na cząsteczki zapachowe w powietrzu. Informacje te przekazywane są do mózgu przez nerwy węchowe, gdzie są przetwarzane w specjalnie wydzielonych obszarach kory mózgowej.
Człowiek może odróżnić wiele tysięcy różnych zapachów, a węch pełni ważną rolę w życiu codziennym, od rozpoznawania jedzenia po identyfikację zapachów w otoczeniu.
Zaburzenia percepcji węchowej mogą prowadzić do trudności w rozpoznawaniu zapachów i wpłynąć na jakość życia. Istnieją różne choroby i warunki, które mogą wpływać na percepcję węchową, takie jak choroba Alzheimera, zapalenie zatok czy urazy czaszkowo-mózgowe. U dzieci z ASD często występują zaburzenia w tym obszarze. Wpływa to niejednokrotnie na wybiórczość pokarmowa oraz zwiększenie przezywanego przez dziecko stresu w większych skupiskach ludzkich, np. centrach handlowych.

Percepcja wzrokowa jest procesem, który umożliwia nam odbieranie, przetwarzanie i interpretowanie bodźców wizualnych pochodzących z otoczenia. Jest to niezbędne dla naszej orientacji w przestrzeni, rozpoznawania obiektów i tworzenia wrażeń estetycznych.
Proces percepcji wzrokowej rozpoczyna się od oka, które odbiera światło i przetwarza je na sygnały nerwowe, przekazywane do mózgu za pośrednictwem nerwu wzrokowego. Mózg następnie przetwarza te sygnały w ośrodku wzrokowym, który znajduje się w korze mózgowej.
W ośrodku wzrokowym bodźce wzrokowe są analizowane i interpretowane, co umożliwia nam rozpoznawanie kształtów, kolorów, ruchu i głębi. Proces ten odbywa się w różnych obszarach korowych, w tym w korygującej wzrokowości kory potylicznej, kory ciemieniowej odpowiedzialnej za rozpoznawanie kształtów i kory zażołądkowej odpowiedzialnej za percepcję kolorów.
Percepcja wzrokowa może być zmieniona przez wiele czynników, takich jak wiek, choroby, zmęczenie, oświetlenie, używki czy kontekst społeczny. Na przykład, starsze osoby mają zwykle trudności z rozpoznawaniem szczegółów i z odróżnianiem kolorów, co jest związane ze zmniejszeniem liczby receptorów siatkówki oka oraz zanikiem funkcji korowych.
Istnieją również różne zaburzenia percepcji wzrokowej, takie jak zaburzenia ostrości wzroku, daltonizm, zaburzenia percepcji głębi czy zaburzenia percepcji ruchu. Wszystkie te zaburzenia wpływają na zdolność do poprawnego interpretowania bodźców wzrokowych i mogą prowadzić do trudności w orientacji przestrzennej, rozpoznawaniu obiektów czy wykonywaniu czynności związanych z percepcją ruchu.
Zaburzenia przetwarzania bodźców wzrokowych są cechą charakterystyczną dzieci z ASD. Dzieci te raczej rzadko nawiązują kontakt wzrokowy lub jest on tylko przelotny. Maja duże trudności z interpretacją bodźców płynących za pomocą wzroku. Zdarza się tez ze często maja tzw. fiksacje wzrokowe na jakiś punktach, najczęściej bodźcach świetlnych.
Podsumowując, percepcja wzrokowa jest niezbędnym elementem naszej zdolności poznawczej, umożliwiającym nam orientację w przestrzeni, rozpoznawanie obiektów i tworzenie wrażeń estetycznych. Zaburzenia percepcji wzrokowej mogą wpłynąć na naszą zdolność do interpretowania bodźców wzrokowych, co może prowadzić do trudności w wykonywaniu codziennych czynności.

Rozwój emocjonalny to proces, w którym dziecko zdobywa umiejętności poznawcze i społeczne potrzebne do rozumienia i regulowania swoich emocji. W miarę jak dziecko rozwija się emocjonalnie, uczy się rozpoznawać i wyrażać swoje emocje, a także radzić sobie z trudnymi sytuacjami i napięciami emocjonalnymi.
Proces ten rozpoczyna się już w bardzo wczesnym okresie życia, gdy niemowlę odkrywa, że jego zachowanie wywołuje określone reakcje emocjonalne u opiekunów. W miarę jak dziecko rośnie, uczy się rozpoznawać i nazywać swoje emocje, a także radzić sobie z nimi w sposób konstruktywny.
Podstawowym elementem rozwoju emocjonalnego jest zdolność do nawiązywania relacji z innymi ludźmi. Dzieci, które wychowują się w pozytywnym i kochającym środowisku, mają większe szanse na zdrowy rozwój emocjonalny. Opiekunowie, którzy odpowiadają na potrzeby emocjonalne dziecka i dają mu poczucie bezpieczeństwa, pomagają dziecku rozwijać zdolność do regulacji swoich emocji i nawiązywania pozytywnych relacji z innymi.
Rozwój emocjonalny jest ważny dla ogólnego zdrowia i dobrej jakości życia. Dzieci, które umieją rozpoznawać i wyrażać swoje emocje, radzą sobie lepiej w trudnych sytuacjach, mają lepsze relacje z innymi ludźmi i lepiej radzą sobie w szkole.
Istnieje wiele sposobów, aby wspierać rozwój emocjonalny dziecka. Jednym z najważniejszych jest stworzenie dla dziecka bezpiecznego, kochającego i stabilnego środowiska, w którym może się rozwijać i uczyć. Opiekunowie mogą również pomóc dziecku poprzez rozmowy na temat emocji i wyrażanie swoich własnych uczuć w sposób konstruktywny.
Jeśli istnieją problemy z rozwojem emocjonalnym dziecka, warto zasięgnąć porady specjalisty, takiego jak psycholog lub terapeuta, którzy mogą pomóc dziecku i jego rodzinie w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi.

Rozwój ruchowy to proces, który obejmuje stopniowe zdobywanie umiejętności motorycznych przez dziecko. Jest to proces złożony, który zależy od wielu czynników, takich jak genetyka, środowisko i interakcje z opiekunami i rówieśnikami.
Rozwój ruchowy zaczyna się już od momentu narodzin, gdy niemowlę zaczyna opanowywać podstawowe ruchy, takie jak obracanie głowy, podnoszenie głowy, przewracanie się z brzucha na plecy i z powrotem. W kolejnych miesiącach dziecko rozwija zdolność siedzenia, raczkowania, chodzenia, a następnie biegania, skakania i innych bardziej skomplikowanych ruchów.
Rozwój ruchowy jest bardzo ważny dla ogólnego rozwoju dziecka. Poprawa umiejętności ruchowych ma pozytywny wpływ na zdrowie fizyczne, emocjonalne i poznawcze. Dzieci, które rozwijają się ruchowo w zdrowy sposób, mają lepszą koordynację ruchową, większą wytrzymałość i siłę mięśni, a także lepsze samopoczucie i samopoczucie emocjonalne.
Istnieją różne sposoby, aby wspierać rozwój ruchowy dziecka. Jednym z nich jest zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości czasu na zabawę na świeżym powietrzu i aktywność fizyczną, która pobudza rozwój motoryczny. Również rodzice i opiekunowie mogą pomóc dziecku poprzez zachęcanie do próbowania nowych ruchów i umiejętności, jak również poprzez udział w aktywnościach fizycznych razem z dzieckiem.
W przypadku problemów z rozwojem ruchowym, warto zasięgnąć porady specjalisty, takiego jak pediatra lub fizjoterapeuta, którzy mogą zaproponować odpowiednie metody terapii i ćwiczeń, które pomogą w poprawie zdolności ruchowych dziecka.

Rozwój społeczny to proces, w którym dziecko zdobywa umiejętności społeczne, potrzebne do nawiązywania i utrzymywania pozytywnych relacji z innymi ludźmi. W miarę jak dziecko rozwija się społecznie, uczy się współpracy, empatii, asertywności i radzenia sobie z konfliktami.
Proces ten rozpoczyna się już w bardzo wczesnym okresie życia, gdy niemowlę po raz pierwszy nawiązuje kontakt z innymi ludźmi. Dzieci, które mają możliwość interakcji z innymi, mają większe szanse na zdrowy rozwój społeczny. W miarę jak dziecko rośnie, uczy się nawiązywania pozytywnych relacji z innymi, dzielenia się, współpracy i radzenia sobie z trudnymi sytuacjami.
Podstawowym elementem rozwoju społecznego jest zdolność do empatii, czyli zdolność do zrozumienia stanu emocjonalnego innych ludzi i reagowania na niego w sposób pozytywny. Dzieci, które rozwijają empatię, mają łatwiej nawiązywać pozytywne relacje z innymi ludźmi i radzą sobie lepiej w trudnych sytuacjach.
Rozwój społeczny jest ważny dla ogólnego zdrowia i dobrej jakości życia. Dzieci, które umieją nawiązywać pozytywne relacje z innymi ludźmi, mają większe szanse na rozwój emocjonalny i poznawczy, lepsze wyniki w nauce i lepsze zdrowie psychiczne.

Istnieje wiele sposobów, aby wspierać rozwój społeczny dziecka. Jednym z najważniejszych jest stworzenie dla dziecka bezpiecznego, kochającego i stabilnego środowiska, w którym może się rozwijać i uczyć. Opiekunowie mogą również pomóc dziecku poprzez pozytywne wzorce zachowania i naukę umiejętności społecznych, takich jak słuchanie, wyrażanie opinii, nawiązywanie kontaktów i radzenie sobie z konfliktami.
Jeśli istnieją problemy z rozwojem społecznym dziecka, warto zasięgnąć porady specjalisty, takiego jak psycholog lub terapeuta, którzy mogą pomóc dziecku i jego rodzinie w radzeniu sobie z trudnościami społecznymi.

Seplenienie to zaburzenie wymowy polegające na nieprawidłowym artykułowaniu dźwięków „s” i „z”, zwykle zastępowanych przez dźwięki „sz” i „ż”. Osoby z seplenieniem mają trudności w poprawnym wymawianiu niektórych głosek i zwykle mają charakterystyczny „syczący” ton mowy.
Seplenienie może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak wady zgryzu, wady anatomiczne jamy ustnej, problemy neurologiczne lub zaburzenia słuchu. Często występuje u dzieci w wieku przedszkolnym, ale może dotyczyć również dorosłych.
Wspomaganie rozwoju mowy u osób z seplenieniem wymaga współpracy z logopedą. Logopeda przeprowadza badania diagnostyczne, wdraża odpowiednie terapie oraz wskazuje rodzicom na ćwiczenia, które można wykonywać w domu. Wspieranie rozwoju mowy u osób dorosłych z seplenieniem polega na indywidualnych konsultacjach z logopedą oraz ćwiczeniach, które pomogą poprawić artykulację i płynność mowy.
Wspieranie rozwoju mowy u osób z seplenieniem wymaga cierpliwości, regularności i konsekwencji. Najważniejsze jest zrozumienie, że zaburzenia wymowy nie są wadą charakteru, ale stanowią problem medyczny, który wymaga profesjonalnej pomocy.

Słuch fonematyczny, zwany również analizą fonetyczną, to umiejętność rozpoznawania poszczególnych dźwięków mowy, zwanych fonemami. Jest to kluczowy element nauki czytania i pisania, ponieważ pozwala na rozpoznawanie i rozumienie, jak poszczególne dźwięki mowy są zapisywane w piśmie.
Słuch fonematyczny umożliwia rozpoznawanie i analizowanie fonemów w słowach oraz ich związki z literami, które je reprezentują. Osoby z dobrze rozwiniętym słuchem fonematycznym mają zwykle łatwiej w nauce czytania i pisania, ponieważ są w stanie łatwiej rozpoznawać i zapamiętywać różne dźwięki mowy.
Zaburzenia słuchu fonematycznego mogą wpłynąć na naukę czytania i pisania. Osoby z trudnościami w słuchaniu fonemów mogą mieć trudności w rozpoznawaniu dźwięków mowy i ich związków z literami. Mogą też popełniać błędy ortograficzne, ponieważ nie są w stanie rozpoznać, które litery odpowiadają poszczególnym dźwiękom mowy.
Terapia oparta na słuchu fonematycznym może pomóc osobom z trudnościami w nauce czytania i pisania. Terapia ta może obejmować naukę rozpoznawania i ćwiczenie dźwięków mowy oraz ich związków z literami, a także naukę strategii radzenia sobie z trudnościami w czytaniu i pisaniu.
Ważne jest, aby nauczać dzieci i młodzież sposobów rozwijania słuchu fonematycznego, na przykład poprzez zabawy z dźwiękami mowy, gry słowne i naukę rymowanek. Dzięki temu dzieci będą lepiej przygotowane do nauki czytania i pisania, a także mogą rozwijać swoje umiejętności w innych dziedzinach, takich jak języki obce czy muzyka.
Zaburzenia słuchu fonematycznego może korygować terapeuta pedagogiczny i logopeda.

Osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD) często wykazują stereotypowe zachowania, które są powtarzalne i ograniczone, a czasem nawet przeszkadzające dla funkcjonowania w codziennym życiu. Takie zachowania mogą mieć różne formy i przejawiać się na różne sposoby, w zależności od indywidualnych cech dziecka.
Niektóre przykłady stereotypowych zachowań to:

1. Powtarzanie słów lub fraz – dziecko może powtarzać te same słowa lub zdania wielokrotnie, bez związku z kontekstem rozmowy.
2. Ruchy kończyn lub całego ciała – dziecko może wykonywać powtarzające się ruchy, takie jak machanie rękami lub kołysanie się na boki.
3. Zainteresowanie konkretnymi przedmiotami – dziecko może być skupione na jednym przedmiocie i poświęcać mu dużo uwagi, często ignorując inne bodźce.
4. Uporczywe zachowania – dziecko może mieć trudności z przejściem do innej czynności lub zmianą otoczenia i zmuszać opiekunów do wykonywania określonych czynności w sposób określony przez nie.
5. Obsesje i natręctwa – dziecko może mieć silne obsesje lub natręctwa związane z określonymi przedmiotami lub czynnościami, które przeszkadzają w codziennym życiu.

Wspieranie dziecka z ASD w radzeniu sobie ze stereotypowymi zrachowaniami wymaga cierpliwości, indywidualnego podejścia i zaangażowania ze strony opiekunów i specjalistów. Istotne jest również rozpoznanie, co może powodować takie zachowania i jakie czynniki je wzmacniają, aby można było zaplanować odpowiednie interwencje terapeutyczne

Wspólne pole uwagi to pojęcie z zakresu psychologii społecznej i odnosi się do sytuacji, w której dwie lub więcej osób skupia swoją uwagę na tym samym przedmiocie, zjawisku lub sytuacji. Wspólne pole uwagi jest ważnym elementem interakcji międzyludzkich, ponieważ umożliwia ludziom nawiązanie kontaktu i komunikację.
Wspólne pole uwagi pojawia się w wielu sytuacjach, na przykład podczas rozmowy, oglądania filmu, czy grania w gry zespołowe. Wtedy wszyscy uczestnicy skupiają swoją uwagę na tym samym przedmiocie, co umożliwia im wspólne przeżywanie danej sytuacji. Wspólne pole uwagi jest szczególnie istotne w sytuacjach, w których występuje konflikt lub różnice między ludźmi, ponieważ umożliwia im znalezienie wspólnego punktu widzenia.
Wspólne pole uwagi jest zjawiskiem dynamicznym i zmienia się w czasie. Może się rozszerzać lub zwężać, w zależności od sytuacji i aktywności uczestników. Ważne jest, aby uczestnicy mieli zdolność do wychwytywania zmian w wspólnym polu uwagi, aby uniknąć konfliktów lub nieporozumień.
Wspólne pole uwagi jest także ważnym elementem wychowania i edukacji. Na przykład nauczyciele, rodzice czy terapeuci muszą mieć zdolność do utrzymania wspólnego pola uwagi z dzieckiem, aby zrozumieć jego potrzeby i problemy oraz pomóc mu w rozwoju. Wspólne pole uwagi jest również ważne w grupach pracy, ponieważ umożliwia pracownikom skuteczną komunikację i rozwiązywanie problemów.
Zaburzenia wspólnego pola uwagi bardzo często występuje u dzieci z autyzmem. Ze względu na zaburzenia obejmujące kontakt wzrokowy i naśladownictwo trudno jest z takim dzieckiem zbudować wspólne pole uwagi. Należy ono jednak do trójki celów podstawowych terapii dziecka z autyzmem. Jego zbudowanie stanowi podwalinę dalszych umiejętności jakie dziecko nabywa w trakcie procesów terapeutycznych.

WWR – wczesne wspomaganie rozwoju. Są to działania zespołu terapeutów skierowanych do dzieci w wieku od urodzenia do podjęcia edukacji szkolnej. Mają na celu poprawę funkcjonowania dziecka w obszarach, w których maluch prezentuje opóźnienia lub zaburzenia. WWR prowadzone jest przez kilku specjalistów, co zwiększa szanse powodzenia w terapii.
Wskazaniem do tego typu terapii jest diagnostyka dziecka, która ma na celu ustalić przyczyny opóźnień rozwojowych. Do niepełnosprawności kwalifikujących do przyznania zajęć WWR zaliczane są:

• Autyzm
• Zespół Aspergera
• ADHD
• Dysfunkcje wzroku, mowy oraz słuchu
• Niepełnosprawność intelektualna
• Nieprawidłowy rozwój psychoruchowy
• Niepełnosprawność ruchowa
• Niepełnosprawność sprzężona
• Afazja.

Starając się o otrzymanie zajęć WWR w pierwszej kolejności należy udać się z dzieckiem do lekarza pediatry. W oparciu o informacje jakich udzielimy lekarzowi odnośnie niepokojących nas objawów w rozwoju dziecka pediatra powinien skierować dziecko do specjalistów w kierunku dalszej diagnostyki. Celem tej diagnostyki jest poznanie przyczyn dysharmonii występujących w rozwoju dziecka.
Z dokumentacją medyczną i jeśli mamy taka możliwość, z opiniami funkcjonowania dziecka wystawionymi np. przez nauczycieli przedszkola należy udać się do publicznej poradni psychologiczno- pedagogicznej. Tam dziecko zostanie również poddane diagnozie psychologiczno – pedagogicznej, na podstawie której, zostanie nam wydany dokument „Opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju”.
Z tym dokumentem można się udać do różnego rodzaju instytucji publicznych i niepublicznych, które są w stanie zrealizować takie zajęcia wobec naszego dziecka. Przy wyborze instytucji udzielającej zajęć z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju powinniśmy zwrócić uwagę, czy placówka ma zatrudniony szereg specjalistów oraz czy posiada sprzęt do realizacji zajęć np. z zakresu integracji sensorycznej.

Wybiórczość pokarmowa to zachowanie, w którym osoba preferuje jedzenie pewnych produktów lub grup pokarmowych, jednocześnie unikając innych.
Wybiórczość pokarmowa może mieć różne przyczyny, w tym biologiczne, behawioralne i psychologiczne. Na przykład, dzieci często wykazują wybiórczość pokarmową z powodu specyficznych preferencji smakowych lub konsystencji jedzenia, a także ze względu na to, że jeszcze nie są w stanie ocenić wartości odżywczej jedzenia.
Jednakże, u niektórych osób wybiórczość pokarmowa może być wynikiem zaburzeń żywieniowych, takich jak anoreksja, bulimia czy ortoreksja. Z kolei w niektórych przypadkach wybiórczość pokarmowa może być związana z innymi zaburzeniami, takimi jak autyzm czy zespół nabytej nietolerancji pokarmowej.
Przyczyną wybiórczości pokarmowej bywa dysfagia, czyli zaburzenie polegające na braku umiejętności właściwego połykania, gryzienia żucia pokarmów
Wybiórczość pokarmowa może mieć negatywny wpływ na zdrowie i dobre samopoczucie, zwłaszcza gdy prowadzi do niedoborów składników odżywczych. Osoby z wybiórczością pokarmową powinny zwrócić uwagę na to, aby ich dieta była zbilansowana i zawierała odpowiednie ilości składników odżywczych.
Jeśli wybiórczość pokarmowa jest związana z zaburzeniem żywieniowym lub innym zaburzeniem, konieczne może być leczenie i wsparcie psychologiczne.